FILGUEIRA, POETA NEOTROBADORISTA

Xosé Filgueira Valverde como literato tentou as musas en tódolos xéneros, foi narrador, ensaísta, dramaturgo e poeta. A súa vida e a súa obra dan para escribir moito. Eu sempre atopo unha faciana nova del, matices e perspectivas novas na súa traxectoria e no seu traballo. Sempre hai un Filgueira novo por descubrir.
Hoxe, ímonos referir a súa faceta poética. Despois da lectura das 6 CANCIÓNS DE MAR IN MODO ANTICO, atopámonos co Filgueira poeta “neotrobadoresco”, como dicía Ricardo Carballo Calero, ou co poeta “neotrobadorista” nunha acepción máis moderna, á que alude a profesora Camino Noia. O camiño do neotrobadorismo foi percorrido por eminentes poetas galegos, parece que o primeiro que se achegou a tal movemento foi o bardo Eduardo Pondal; pero, máis próximos a nós, xunto con Filgueira, os seus amigos, Fermín Bouza Brey, Álvaro Cunqueiro, Xosé Mª Álvarez Blázquez e o propio Aquilino Iglesia Albariño tocaron ese modo de facer poesía, polo entusiasmo que espertaba neles a nosa lírica medieval, descuberta cando son achados e divulgados os cancioneiros medievais ben andado o século XIX e incluso no século XX.
Os poetas neotrobadoristas tratan de imitar, con xeitos e perspectivas novas, os recursos estilísticos característicos da poesía medieval, utilizan pois, as formas paralelísticas, as repeticións, o leixa-pren. A pesares de seren modismos antigos, conseguen con eles unha beleza nova, un aire fresco que nos vén do medievo e nos descobre o goce estético das cousas próximas como o mar, o amor, unha nova espiritualidade de orixe mariano; tal como podemos comprobar nas 6 CANTIGAS DE MAR IN MODO ANTICO de Filgueira e concretamente nunha das súas cantigas:

II

NO SANTO DO MAR


Un loureiro esguío
un cantar antigo,
no Santo do Mar.

Un loureiro illado
un cantar lonxano,
no Santo do Mar.

Un cantar antigo
por amor amigo,
no Santo do Mar.

Un cantar lonxano
por amor amado,
no Santo do Mar.

Por amor amigo
das ondas traído
ó Santo do Mar.

Por amor amado
das ondas levado
ó Santo do Mar.

Das ondas traído
co loureiro esguío
do Santo do Mar.

Dos ventos levado,
co loureiro illado
do Santo do Mar.

XFV

PARA SABER MÁIS:


CARBALLO CALERO, R.: Historia da Literatura Galega Contemporánea. 1808-1936. Vigo, Galaxia, 1981, pp. 737-738, 740, 744-745, 752-753.

FERNÁNDEZ DEL RIEGO, F.: Historia da Literatura. Vigo, Galaxia, 1984, pp. 134, 140-141, 143-144, 169-170.

NOIA CAMPOS, C.: “O neotrobadorismo das 6 canciones de mar ‘in modo antico’”. En A.A.V.V.: El Museo de Pontevedra LII. Homenaxe a Xosé Filgueira Valverde. Vigo, Museo de Pontevedra, 1999.