Un apartado importante que aparecía na serie de ensaios de Filgueira Valverde, titulados ADRAL, ata o de agora publicados nove tomos nas edicións do Castro, era o rotulado AS VERBAS, onde se facían análises filolóxicas de verbas galegas con alusións a súa etimoloxía, a súa evolución e variantes. Atención especial recibía a toponimia. Filgueira foi un firme defensor dos topónimos galegos así como un gran valedor da riqueza léxica da nosa lingua.
Temos, todos os galegos, un gran tesouro na nosa lingua, que herdamos grazas aos nosos devanceiros, xentes do pobo, fundamentalmente, labregos e mariñeiros que souberon gardar e transmitir, a pesares dos graves atrancos e aldraxes que tiveron que sufrir ao longo da historia, as xoias da lingua que son as nosas verbas e que a súa vez, a nós correspóndenos preservar e transmitir ás novas xeracións para que non morra un idioma, o galego, que costou o esforzo de séculos para construílo e mantelo. Oxalá sexa certo o desexo de Álvaro Cunqueiro, mil primaveras para o galego.
Quero xogar hoxe, ao xeito de Filgueira, sobre unha fermosa verba: “pomar” e o seu diminutivo: “pomariño”. Existen tamén as variantes “pumar” e “pumariño”. Ditas verbas, proveñen do latín do plural neutro POMA e tamén da forma POMUM. Que é un pomar? É un lugar ou horto onde hai árbores frutais, especialmente maceiras, de onde se obteñen as mazás. Que ricas e variadas clases de mazás se producen na nosa Galicia! Poma; pois, significa mazá, dentro da familia léxica atopamos “pomal”, “pumareiro”.
De aí derívanse “pomoloxía”, que é a parte da horticultura que trata do cultivo da froita e o “pomólogo” é a persoa entendida en pomoloxía.
Pomar en francés dixe: “pommeraie”, en italiano: pometo, en inglés: apple orchard, en alemán: apfelgarten e na lingua irmá portuguesa é exactamente igual que en galego. En castelán existen igualmente as formas, poma e pomar.
Rematamos cos versos de Rosalía, recollidos en CANTARES GALLEGOS:
Xa se oen lonxe, moi lonxe / as campanas do Pomar.
BIBLIOGRAFÍA:
AA.VV.: DICCIONARIO ENCICLOPÉDICO UNIVERSAL. Vigo, Ir Indo, 2003, pp. 125-127.
AA.VV.: NUEVA ENCICLOPEDIA UNIVERSAL. DICCIONARIO. Volumen 31. Madrid, Durvan, 2005, p. 1526.
DÍEZ MATEO, Félix: DICCIONARIO ESPAÑOL ETIMOLÓGICO. Bilbao, Neguri, 1972, p. 294.
FRANCO GRANDE, X. L.: DICCIONARIO GALEGO-CASTELÁN. Vigo, Galaxia, 1980, pp. 702-703.
Temos, todos os galegos, un gran tesouro na nosa lingua, que herdamos grazas aos nosos devanceiros, xentes do pobo, fundamentalmente, labregos e mariñeiros que souberon gardar e transmitir, a pesares dos graves atrancos e aldraxes que tiveron que sufrir ao longo da historia, as xoias da lingua que son as nosas verbas e que a súa vez, a nós correspóndenos preservar e transmitir ás novas xeracións para que non morra un idioma, o galego, que costou o esforzo de séculos para construílo e mantelo. Oxalá sexa certo o desexo de Álvaro Cunqueiro, mil primaveras para o galego.
Quero xogar hoxe, ao xeito de Filgueira, sobre unha fermosa verba: “pomar” e o seu diminutivo: “pomariño”. Existen tamén as variantes “pumar” e “pumariño”. Ditas verbas, proveñen do latín do plural neutro POMA e tamén da forma POMUM. Que é un pomar? É un lugar ou horto onde hai árbores frutais, especialmente maceiras, de onde se obteñen as mazás. Que ricas e variadas clases de mazás se producen na nosa Galicia! Poma; pois, significa mazá, dentro da familia léxica atopamos “pomal”, “pumareiro”.
De aí derívanse “pomoloxía”, que é a parte da horticultura que trata do cultivo da froita e o “pomólogo” é a persoa entendida en pomoloxía.
Pomar en francés dixe: “pommeraie”, en italiano: pometo, en inglés: apple orchard, en alemán: apfelgarten e na lingua irmá portuguesa é exactamente igual que en galego. En castelán existen igualmente as formas, poma e pomar.
Rematamos cos versos de Rosalía, recollidos en CANTARES GALLEGOS:
Xa se oen lonxe, moi lonxe / as campanas do Pomar.
BIBLIOGRAFÍA:
AA.VV.: DICCIONARIO ENCICLOPÉDICO UNIVERSAL. Vigo, Ir Indo, 2003, pp. 125-127.
AA.VV.: NUEVA ENCICLOPEDIA UNIVERSAL. DICCIONARIO. Volumen 31. Madrid, Durvan, 2005, p. 1526.
DÍEZ MATEO, Félix: DICCIONARIO ESPAÑOL ETIMOLÓGICO. Bilbao, Neguri, 1972, p. 294.
FRANCO GRANDE, X. L.: DICCIONARIO GALEGO-CASTELÁN. Vigo, Galaxia, 1980, pp. 702-703.
No hay comentarios:
Publicar un comentario