lunes, 25 de abril de 2016

IMPRESIÓNS SOBRE UNHA OBRA DE TEATRO: Palabras malditas








1.- LIMIAR

Nun primeiro momento quixera precisar, mesmo berrar que o teatro galego existe, que a lingua galega aínda está a existir; existe o teatro en lingua galega e existen a pesar dos pesares e de todos atrancos, mesmo dos aldraxes de moitos.
Penso que é máis necesario que nunca manter unha programación estable de teatro en lingua galega, crear hábito de asistir ás representacións como esta que logo imos comentar.
Podemor ir do teatro á lingua e da lingua ao teatro. Non vou repetir os beneficios evidentes que nos aporta o teatro. Mais as entidades públicas e privadas deberan apoiar xenerosamente ao noso teatro. Sería desexable promover e estimular a asistencia do público ás representacións. O teatro galego, como catarse do pobo galego, quen proba do veleno do teatro xa non o pode deixar.

2.- COMENTARIOS, POSIBLE ANÁLISE E CONXETURAS

Despois deste limiar que coido necesario ou innecesario, non sei, vou referir que o sábado 9 de abril, nunha tarde "parda y fría" decidín ir o teatro por riba de todo, precisamente na miña vila, en Vilagarcía e no seu Auditorio Municipal, ás nove da noite poñían, Palabras malditas de Eduardo Alonso. Foi unha boa decisión. Teño que dicir que a obra agradoume moito, penso que é moi rica en recursos, en detalles e ademais de facer pasar uns intres interesantes de lecer, tamén para facer pensar, para reivindicar; é unha obra chea de contido, posúe a maxia das verbas, dos versos.

Imos coas impresións, conxeturas e sinxela análise: 

- TÍTULO: Palabras malditas.     AUTOR-DIRECTOR: Eduardo Alonso.

- GRUPO TEATRAL: Teatro do Noroeste.

- TEMAS: Relacións humanas, poesía, drama da Guerra Civil (1936-1939) e das súas consecuencias.

- ARGUMENTO: Imos sabendo que un profesor de Francés de Vilagarcía, Vicente Rincón, ten que agocharse por mor de ser perseguido polas súas relacións homosexuais, as patrullas incontroladas de falanxistas andaban tras del.

Acaba por refuxiarse na pensión de dona Ermitas e alí, desde o primeiro día, entra en relación cunha moza, Clara, que será a súa compañeira de pensión. Ela víase obrigada, para sobrevivir naquel ambiente frío e hostil da Guerra Civil e da postguerra, a practicar a prostitución. Desde o primeiro momento, ambos os dous manteñen unha curiosa relación e atracción. Entre outras cousas porque os dous eran poetas, buscadores de esperanza e sementadores de palabras malditas. Pero, aquela sociedade pechada e cruel que condicionaba as súas vidas, era o seu cárcere, a gaiola que impedía dar a luz a súa experiencia creadora. Ela propón a fuxida a México en busca de mellor vida, alí, sen dúbida, serían ben recibidos por tantos galegos republicáns exiliados. Vicente sabía que para el eso sería imposible, pero dille a ela que é nova, que intente fuxir sen el. Vai existir un acontecemento, un elemento reflectido na obra que vai cambiar, dar un xiro total ao que vai suceder, este feito condicionao todo, como moitas veces tamén sucede na vida real. Ela pretende amañar con algún rico amante o tema das pasaxes que permita a fuxida dos dous. Pero ese incidente capital que o cambia todo e que da un senso de dramatismo e de crueldade á trama (e que non imos dar a coñecer para que Vdes. se aínda non foron, acudan a ver esta interesante obra), fai que cando Clara voltaba cos dous billetes para a liberdade que supuña México, Vicente xa non está na pensión, segundo lle informa Dna. Ermitas os falanxistas deran con el e levarono preso.
Clara á fin ten que marchar soa para México cargada coa maleta chea de versos de Vicente. Co recurso moi ben utilizado na obra de flash-back Clara regresa despois de corenta anos, convertida nunha afamada e recoñecida poetisa. Nunha entrevista a unha moza periodista e tomando un café decláralle a verdadeira historia de Vicente Rincón e da súa relación con el e cos seus poemas de palabras malditas. A obra comeza como termina con Clara xa moi maior facendo o seu relato e as súas confesións á moza xornalista e cunha intención, renderlle tributo a Vicente Rincón, o profesor de Francés de Vilagarcía, co que descubriu a maxia dos versos e a anguria das palabras malditas dun tempo maldito.

Xogando a facer unha pequena crítica, dicir que na obra, como xa dixemos, emprégase o recurso do flash-back para ir narrando a historia do perseguido profesor e poeta, así como a súa relación coa moza Clara. Chégase a unha perfecta identificación entre Vicente<->Clara, protagonistas da peza.

Entran no xogo os aspectos connotativos e denotativos e hai unha magnífica utilización da elipse, suxírese tanto como o que se di e como o que pasa na escena. Grazas ao manexo maxistral de todos estes recursos a obra énchese de contido e podemos entender ben a historia no seu contexto.

A posta en escena moi ben lograda. Decoración con elementos sinxelos, pero con moita verosimilitude.

A luminotecnia ben empregada e ao servizo do drama. Créase un ambiente lúgubre, como correspondía ao país no tempo histórico no que se desenvolve a historia. Os vídeos que se proxectan na pantalla de fondo, acentúan ese aspecto mouro e gris e frío, de nubes e chuvia reforzan esa impresión gris, fría daquel tempo e daquel país. Incídese así no clima do drama e da traxedia da Guerra Civil (1936-1939) e da conseguinte longa e triste noite de pedra da postguerra.

Outro engado da obra constitúeo o seu contido poético e da literatura dentro da literatura, a metaliteratura, cítase e lese poesía francesa de autores (falo de memoria e pódome trabucar) como Paul Eluard, Gallimart, Baudelaire. Como contrapunto para pasar o tempo Vicente Rincón le aventuras da autoría de Emilio Salgari.

Tamén o recurso de sintonizar unha radio conectada coa recén creada Radio Nacional de España (RNE), a radio ao servizo e á maior gloria do réxime autoritario, reflicte a triste realidade, trátase dun xeito de conectar con ela.

Outro detalle a ter en conta e para valorar é a música en vivo e en directo de piano. A propia iluminación do piano debeu ser menos visible, pois é un estorbo, pode distraer ao expectador, constitúese nun elemento distractor. Ten o valor de música propia, especialmente composta para a función, aínda que mellorable para adaptala máis ao climax da propia obra,

Moi bo traballo de actores, podemos falar dunha boa economía de actores e en xeral do desenvolvemento conxunto da obra, cun moi bo resultado artístico e cunha boa economía de medios. Sen grandes alardes e parafernalias pódese obter un magnífico producto artístico, teatral como é neste caso.

Pódese tamén consultar: VIEITES, M.F.: "Palabras malditas. Da bendita memoria" en Faro da Cultura - p. VIII, Faro de Vigo, 14/04/2016.

Donas e cabaleiros compre ir ao teatro

ÁBRESE O PANO

martes, 12 de abril de 2016

LVIII MESA DAS VERBAS-23-ABRIL-2016-18:30 H.


Vinde soltar versos ao ar, na nosa fermosa e agarimosa lingua galega, nun marco de liberdade e amizade.

Neste Día do Libro, lembraremos tamén á Miguel de Cervantes.

E non deixaremos de facer memoria dos nosos poetas mortos.

Lembrade o 23, vémonos no Auditorio ás 18:30 h. Agardámosvos a todos e todas, non faltedes.